De lezing begint op 3m:45s, duurt ongeveer een half uur, en wordt gevolgd door een vragensessie van ook ruwweg een half uur.
Op 6 december 2018 gaf James Fishkin, Amerikaans onderzoekspionier van loting en deliberatieve democratie, een lezing aan de RSA, de Royal Society of Arts, een Britse organisatie die zich richt op het vinden van praktische oplossingen voor maatschappelijke problemen.
De centrale vraag van Fishkin is: Hoe zouden mensen over een bepaalde kwestie denken onder goede omstandigheden om hierover na te denken?
Want aan die goede omstandigheden ontbreekt het doorgaans. Hoewel verkiezingen ooit waren bedoeld om gekozen elites het inhoudelijke denkwerk weloverwogen voor de bevolking te laten uitvoeren, zien we inmiddels gebeuren dat het bij politieke debatten niet meer om de inhoud draait, maar om verkiezingswinst. Daarbij staan kiezers bloot aan drie belangrijke verschijnselen:
Rational Ignorance: waarom zou je je overal grondig in verdiepen als je maar één van al die miljoenen kiezers bent?
Phantom Opinions: kiezers willen vaak niet toegeven dat ze over bepaalde zaken geen mening hebben;
Selectivity of Sources: kiezers maken gebruik van een beperkt aantal informatiebronnen van een bepaalde kleur, tegenwoordig ook wel de filter bubble genoemd.
Fishkin geeft voorbeelden van hoe het beter kan, dus van toepassingen van deliberative polls (DPs), zoals hij ze noemt, ofwel citizens' assemblies of de kleinere citizens' juries. Daarbij was de uitkomst vaak anders dan bij gekozen politici het geval zou zijn geweest. De eerste DP vond plaats in Manchester, in 1994, en ging over criminaliteitsbestrijding. Ook voorbeelden uit Texas (stroomvoorziening), Japan (pensioenstelsel), Zuid-Korea (kernenergie) en Mongolië (grondswetswijzigingen) passeren de revue.
De vragensessie met het publiek gaat onder meer over eerlijke informatievoorziening aan de gelote deelnemers, transparantie van het proces, evenwichtige deelname aan de gespreksrondes en onpartijdigheid van de gespreksmoderatoren.